90 jaar lopendebandwerk bij ŠKODA

Het proces waarbij uit ontelbare losse onderdelen uiteindelijk een complete auto tot stand komt, is een fascinerend schouwspel. Hierbij hebben alle individuele machines en medewerkers een duidelijke taak. Oorspronkelijk ging dat er heel anders aan toe. Auto’s werden handmatig gebouwd, met zeer hoge productiekosten en prijzen tot gevolg. Begin 20ste eeuw gingen automerken op zoek naar methodes om hun producten voor meer mensen bereikbaar te maken.

Toen en nu: magazijn met plaatwerkdelen

Sommige fabrikanten zoeken de kostenbesparing aanvankelijk in het ontwerp. Maar uiteindelijk komen ze allemaal tot de slotsom dat de sleutel ligt bij de productie: grote aantallen zorgen voor een lagere prijs per eenheid. Hét middel om dit te bereiken, is de lopende band. Bij de fabriek in Mladá Boleslav wordt deze 90 jaar geleden geïnstalleerd.

Toen en nu: motorenproductie

Vergeleken met vandaag de dag worden er aan het begin van de 20ste eeuw maar heel weinig auto’s verkocht. In het eerste kwartaal van 1925, het jaar dat Laurin & Klement en ŠKODA de handen ineenslaan, brengt Laurin & Klement in Praag 17 auto’s aan de man. Praga verkoopt er 59 en Tatra weet 31 auto’s te slijten. In het gebied dat nu geldt als de Tsjechische Republiek, rijden in 1925 slechts 12.580 personenauto’s rond. Tegenwoordig zijn dat er ruim 5,6 miljoen.

Toen en nu: carrosserie samenvoegen met chassis en aandrijflijn

Dat de Tsjechische merken ondanks de lage verkoopcijfers toch overeind blijven, is te danken aan protectionistische maatregelen van de overheid. Buitenlandse autoproducenten worden geweerd met hoge importtarieven. Maar Václav Klement, een van de grondleggers van Laurin & Klement, ziet wel in dat dit op termijn niet houdbaar is. Naar het voorbeeld van onder meer Henry Ford, wil hij overstappen op een productiesysteem met een lopende band. Vanwege de enorme investering die deze overstap met zich meebrengt, gaat Laurin & Klement nauw samenwerken met ŠKODA.

Toen en nu: de wielen maken de auto

Om serieproductie mogelijk te maken, laat het bedrijf in Mladá Boleslav een vier verdiepingen tellende fabriekshal neerzetten. In de kelder van het in 1926 voltooide gebouw is het magazijn met plaatwerkdelen ondergebracht. Op de begane grond worden de onderdelen van de houten carrosserieframes gemaakt. Op de eerste verdieping worden de stoelen geproduceerd en gestoffeerd, evenals de andere interieurdelen. Weer een verdieping hoger worden de houten carrosserieframes in elkaar gezet. De volgende stap in het productieproces vindt plaats op de derde verdieping. Daar worden de stalen plaatdelen aan het houten koetswerkframe bevestigd. Op de vierde verdieping is de spuiterij gehuisvest. Hier worden de complete koetswerken van een glimmende laklaag voorzien.

Toen en nu: eindmontage

Negentig jaar geleden is de fabriek in Mladá Boleslav het neusje van de zalm, maar in de loop der jaren wordt de productie vele malen efficiënter. De eerste stap is in 1929 de oplevering van een nieuwe productiehal. Hierin worden de motoren en versnellingsbakken geassembleerd. De hal is 200 meter lang en 130 meter breed. Het gebouw is via een brug verbonden met de vierde verdieping van de carrosseriewerkplaats. Van daaruit gaan de koetswerken de nieuwe hal in, waar ze op de onderstellen (inclusief motor en versnellingsbak) worden gemonteerd.

Hiermee is ŠKODA een van de eerste autofabrikanten met een compleet lopendebandsysteem. In 1930 verlaten dagelijks 25 nieuwe auto’s de fabriekspoorten, maar met een paar slimme ingrepen in de productie en de invoering van een drieploegendienst, loopt dit al snel op tot 85 auto’s per dag. Hiermee deelt ŠKODA een enorme klap uit aan de concurrentie in eigen land. Het merk groeit al snel uit tot de absolute marktleider. Zo legt ŠKODA 90 jaar geleden het fundament voor zijn hedendaagse succes.

Toen en nu: klaar voor transport richting klant

We denken met weemoed terug aan de 200 meter lange hal en de productie van 85 auto’s per dag. Tegenwoordig zijn de productielijnen en -aantallen vele malen groter. Neem de hypermoderne hal M13 waar de OCTAVIA en de KAROQ gebouwd worden. Deze productiehal is 1410 meter lang en erin rollen elke dag 1320 auto’s van de lopende band.

Lees ook: Waar worden ŠKODA's gemaakt?